Budowa książki

SCENARIUSZ ZAJĘĆ BIBLIOTECZNYCH
dla klasy III szkoły podstawowej

Temat: Poznajemy budowę książki

Czas trwania lekcji: 45 minut

Cele ogólne:

poznanie podstawowych elementów budowy książki i ich funkcje,
zainteresowanie ucznia książką,
wzbogacenia słownictwa uczniów,
kształcenie umiejętności pracy w grupie.

Cele operacyjne:

Na poziomie wiadomości uczeń po lekcji powinien:

· zapamiętać nazwy i układ elementów tworzących książkę,

· rozumieć różnicę pomiędzy poszczególnymi elementami budowy książki oraz ich funkcje.

Na poziomie umiejętności uczeń po lekcji powinien:

W sytuacjach typowych:

· wskazać odpowiedni element w książce,

· wykazać różnice w budowie książek.

W sytuacjach problemowych:

· uzupełnić wzór budowy książki nazwami odpowiednich elementów

Metody pracy:

słowna – pogadanka, praktycznego działania.

Środki dydaktyczne:

foliogramy z nazwami elementów budowy książki,
książki – różne wydania o różnych cechach budowy
rekwizyty do pracy w grupach
prezentacja multimedialna „Budowa książki”
krzyżówka do wklejenia do zeszytu jako zadanie domowe
pomoce przygotowane przez nauczyciela, imitujące elementy budowy książki: obwoluta, okładka, strona tytułowa, trzon-blok, kapitałka).

Forma pracy:

wizualna
zespołowa, grupowa

Przebieg zajęć:

Proszę mi odpowiedzieć na pytanie, po co przychodzimy do biblioteki?

Gdy widzimy książkę, najczęściej zwracamy uwagę na okładkę, oglądamy ilustracje, wertujemy treść książki. Na dzisiejszej lekcji przyjrzymy się dokładniej poszczególnym elementom tworzącym książkę, nauczymy się je nazywać.

Zobaczcie, jakie różne mogą być książki: gruba, cienka, duża, mała, w twardej i miękkiej oprawie. Mimo iż różnią się między sobą, zawierają te same elementy.
Wyjaśnianie pojęć i funkcji poszczególnych części książki ( załącznik nr 1)

w zależności od możliwości:

· pokaz i omówienie planszy – budowa książki

· pokaz na foliogramie

· prezentacja multimedialna

Praca w grupach:

· podzielenie zespołu klasowego na cztery trzyosobowe grupy i jednej

dziesięcioosobowej

· rozdanie kopert z zadaniami.

Gr. I – Wybór prawidłowych odpowiedzi (załącznik 2)

Na kartkach jest 5 różnych informacji, z których tylko 3 dotyczą danego elementu budowy książki. Należy zaznaczyć prawidłowe odpowiedzi.

Gr. II – Wypełnianie strony tytułowej (załącznik 3)

Na otrzymanej karcie pracy uczniowie spisują ze strony tytułowej najważniejsze informacje o książce.

Gr. III – Uzupełnianie rysunku z częściami książki (załącznik 4)

Uczniowie odpowiadają na pytanie z jakich podstawowych elementów składa się książka i wpisują odpowiednie literkę w zaznaczone „ okienka ”

Gr. IV – Zawody ludzi zajmujących się książką (załącznik 5)

Zadaniem uczniów jest podanie nazwy zawodów ludzi związanych z książką.

Gr. V – Gra dydaktyczna (załącznik 6)

Grupa buduje z siebie książkę ustawiając się w taki sposób, by wszystkie elementy znalazły się na właściwym miejscu. Nauczyciel może podsunąć dzieciom pomysł by jedno z dzieci było introligatorem, który ma poskładać książkę w całość. Pozostali uczniowie losują wizytówki z napisami: oprawa, karta tytułowa, trzon książki, itd. Dzieci (zgodnie ze swoimi wizytówkami) ustawiają się tworząc z poszczególnych elementów książkę. Ważne, by dzieci stanęły na właściwych miejscach, tj. opaska z obwolutą obejmuje całą książkę, okładka i wyklejka chronią trzon książki poprzedzony kartą przedtytułową, kartą tytułową i zakończony spisem treści.

Podsumowanie zajęć. Uporządkowanie najważniejszych wiadomości o budowie książki. Wyjaśnienie przez nauczyciela ewentualnych niejasności.
Zadania domowe (załącznik 7)

Wykorzystana literatura:

1. Kropiwnicki J., Czyczkan B.: Zeszyt do przysposobienia czytelniczego i informacyjnego

w klasach I – VIII. Koncepcja metodyczna: Wydaw. Nauczycielskie,1994.ISBN 83-85814-05-1

2. Drabek Z., Michońska T., Wiatr J. :Książka – biblioteka – informacja. Konkurs biblioteczny:

„Biblioteka w Szkole” 1998 nr 1 s. 17 – 21.

3. Wójcicka E.: Poznajmy się bliżej – budowa książki.: „Biblioteka w Szkole” 1998 nr 4 s. 8 – 10

4. Internet – prezentacja multimedialna „ Budowa książki ” Ewy Opackiej SP 5, Rybnik

Opracowała: Grażyna Piorun SP 10 Bielawa

ZAŁĄCZNIK nr 1

OBWOLUTA

· To papierowa ochrona książki, barwnie ilustrowana i „przyciągająca wzrok" wizytówka książki.

· Pełni funkcję ozdobną, reklamową.

OPASKA

· Pasek papieru przeważnie kolorowego, który opasuje książkę.

· Pełni funkcję ozdobną, reklamową.

OKŁADKI

· Zewnętrzne karty książki, broszury, między którymi mieszczą się stronice. Karty są połączone grzbietem.

· Okładki mogą być: miękkie, sztywne, broszurowe, z tektury, lakierowane, matowe itd.

· Pełnią funkcję ochronną.

WYKLEJKA

• Podwójna karta mocnego papieru przyklejona do pierwszej i ostatniej karty książki, łącząca je z okładką.

• Stanowi także ozdobę książki, gdy jest kolorowa.

KAPITAŁKA

• Specjalna tasiemka lub skórka przyklejona do górnego i dolnego brzegu grzbietu książki przy twardej oprawie.

KARTA PRZEDTYTUŁOWA

Mogą być na niej tylko:

· ilustracje,

· nazwisko autora,

· tylko tytuł,

· nazwisko autora i tytuł

KARTA TYTUŁOWA

Podaje podstawowe informacje o książce:

· nazwisko i imię autora,

· tytuł,

· ewentualnie nazwisko i imię współtwórców ( ilustratora, tłumacza),

· miejsce wydania książki,

· wydawca,

· rok wydania

CZĘŚĆ GŁÓWNA KSIĄŻKI

• To trzon (inaczej blok) książki, czyli karty z tekstem ciągłym lub podzielonym na rozdziały, części, zazwyczaj ponumerowane. SPIS TREŚCI

• Występuje przeważnie na końcu książki.

• Zawiera tytuły rozdziałów lub części oraz numery stron.

• Pomaga w szybkim odszukaniu danego rozdziału.

ZAŁĄCZNIK nr 2

GRUPA I

Na kartkach jest 5 różnych informacji, z których tylko 3 dotyczą danego elementu budowy książki. Należy zaznaczyć prawidłowe odpowiedzi.

KARTKI Z PYTANIAMI

OPASKA

1. Chroni książkę przed zniszczeniem.

2. Opasuje książkę.

3. Może być z folii lub tapety.

4. Pełni funkcję ozdobną, reklamową.

5. Pasek z kolorowego papieru.

OKŁADKA

1. Może być sztywna lub broszurowa.

2. Rozmiar książki zależy od czcionki.

3. Posiada informacje o autorze i tytule.

4. Podaje ją bibliotekarz.

5. Chroni książkę przed zniszczeniem.

OBWOLUTA

1. Chroni oprawę książki lub jej okładkę.

2. Wielkość książki to jej format.

3. Dodatkowo kolorowa oprawa.

4. Reklamuje książkę, przyciąga wzrok

5. Występuje na końcu tekstu głównego.

WYKLEJKA

1. Informuje o autorze i tytule książki.

3. Karta przyklejona do pierwszej i ostatniej strony książki.

4. Łączy kartki z okładką.

5. Pozwala zorientować się w treści książki.

6. Stanowi ozdobę, gdy jest kolorowa.

KARTA TYTUŁOWA

1. Jest przyklejona do okładki.

2. Podaje podstawowe informacje o książce.

3. Często jest ozdobiona ilustracją.

4. Zawiera tylko nazwisko autora.

5. Podaje informacje o współtwórcach książki (ilustrator, przekład).

KARTA PRZEDTYTUŁOWA

1. Mogą ją tworzyć ilustracje.

2. Karta tuż za wklejką.

3. Daje informacje o ilości stron.

4. Podaje tytuł lub autora.

5. Może być sztywna lub z tektury.

TRZON – CZĘŚĆ GŁÓWNA

1. Chroni książkę przed zanieczyszczeniem.

2. Zawiera karty z tekstem.

3. Łączy kartki z okładką.

4. Strony kartek są najczęściej ponumerowane.

5. Mogą go tworzyć bajki, baśnie, opowiadanka.

SPIS TREŚCI

1. Chroni przed zniszczeniem.

2. Występuje przeważnie na końcu książki.

3. Stanowi trzon książki.

4. Informuje o treści książki, o rozdziałach.

5. Pomaga w szybkim odszukaniu np. baśni, podając numer stron.

ZAŁĄCZNIK nr 3

GRUPA II

Na otrzymanej karcie pracy uczniowie spisują ze strony tytułowej najważniejsze

informacje o książce.

ZAŁĄCZNIK nr 4

GRUPA III (wersja 1)

Proszę uzupełnić rysunek i wpisać najważniejsze części książki

GRUPA III (wersja 2)

Z jakich podstawowych elementów składa się książka?

( wpisz odpowiednią literę w zaznaczone „ okienka ” )

A – okładka twarda

B – obwoluta

C – karta tytułowa

D – kapitałka

E – trzon książki

F – wyklejka

G – karta przedtytułowa

H - grzbiet

ZAŁĄCZNIK nr 5

Grupa IV

ZAWODY LUDZI ZWIĄZANYCH Z KSIĄŻKĄ

Podaj nazwy zawodów ludzi zajmujących się książkami (układanie słoneczka) np.: autor, ilustrator, tłumacz, introligator, wydawca itd

ZAŁĄCZNIK nr 6

GRUPA V

TWORZYMY KSIĄŻKĘ

Nauczyciel może podsunąć dzieciom pomysł np. jedno z dzieci będzie introligatorem, który ma poskładać książkę w całość. Pozostali uczniowie losują plansze (kartki z bloku technicznego z napisami: oprawa, karta tytułowa, trzon książki, spis treści). Dzieci (zgodnie ze swoimi wizytówkami) ustawiają się tworząc z poszczególnych elementów książkę. Ważne, by dzieci stanęły na właściwych miejscach, tj. opaska z obwolutą obejmuje całą książkę, okładka i wyklejka chronią trzon książki poprzedzony kartą przedtytułową, kartą tytułową i zakończony spisem treści.

WIZYTÓWKI